Đầu tư công: Càng hoành tráng, càng

Đầu tư công: Càng hoành tráng, càng nhiều hoa hồng
Khi không có cơ quan điều phối độc lập, không chịu chi phối bởi các yếu tố chính trị và lợi ích nhóm thì các địa phương mới có kiểu làm quy hoạch càng hoành tràng, càng tốt để ăn phần trăm. - TS Vũ Thành Tự Anh, chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright chia sẻ.
Nhìn lại quy hoạch và đầu tư ở Việt Nam, TS Vũ Thành Tự Anh đã chia sẻ với Diễn đàn kinh tế Việt Nam, báo VietNamNet những mặt trái trong câu chuyện này.
Phân cấp, nhưng quyền của trung ương vẫn to
Thưa ông, liên quan câu chuyện đầu tư công kém hiệu quả, tràn lan, bộ Kế hoạch đầu tư cho rằng, khó quản vì Bộ không nắm được gì nhiều trong cơ chế đã phân cấp. Ông có ý kiến gì về điều này?
Tiến sĩ Vũ Thành Tự Anh: Tôi có thể chứng minh ngược lại như sau. Trong vấn đề đầu tư khu công nghiệp, có một quy định là, các tỉnh nghèo sẽ được Trung ương hỗ trợ 70 tỷ đồng cho việc xây dựng 2 khu công nghiệp, với điều kiện, khu công nghiệp đầu tiên nếu lấp đầy 60% thì tỉnh đó được 70 tỷ đồng làm tiếp khu công nghiệp thứ hai.
Vấn đề nằm ở chỗ, cái tỷ lệ lấp đầy khu công nghiệp ở Việt Nam là nằm trên đăng ký. Trên thực tế, khu công nghiệp có thể vẫn trống trơn nhưng trên giấy, đều đã được vẽ nhiều dự án làm cho khu có tỷ lệ lấp đầy tới 80-90%. Trung ương hoàn toàn có thể kiểm soát được, theo dõi được nhưng Trung ương không làm hoặc làm không tốt. Thế nên khu công nghiệp mới mọc lên tràn lan.
Cảng biển nước sâu cũng thế. Quy hoạch đầu tiên vào tháng 10/2009 là 21 cảng, đến hè 2011 là 27 cảng. Nhưng 6 cảng phát sinh đó có phải do địa phương quyết đâu. Những quy hoạch đó đều phải qua Trung ương cho phép và cấp tiền thì địa phương mới làm được. Nếu địa phương muốn mà Trung ương không quyết thì dự án đó vẫn nằm trên giấy thôi.
Bộ Kế hoạch và đầu tư có 2 quyền rất lớn. Thứ nhất là bất kỳ quy hoạch nào cũng phải có ý kiến của bộ Kế hoạch đầu tư, ví dụ quy hoạch cảng do Bộ Giao thông Vận tải chủ trì nhưng phải có ý kiến tham chiếu của Bộ Kế hoạch đầu tư, thứ hai là vấn đề nguồn tiền. Vì thế, không thể nói rằng, do phân cấp phân quyền rồi mà Bộ không nắm bắt được.
Khi phân cấp, các địa phương vận động chính sách, tìm mọi cách xin duyệt dự án có thể vì động lực chính đáng là chạy đua tăng trưởng nhưng Trung ương có cho phép họ làm dự án đó hay không mới là vấn đề quan trọng. Vậy lỗi nhiều hơn ở người cho?
TS Vũ Thành Tự Anh: Tôi không đổ lỗi việc này chỉ cho Trung ương. Khi ta phân cấp là có 2 nơi, một là phân cấp cho doanh nghiệp Nhà nước (DNNN), hai là phân cấp cho địa phương.
Thực tế thời gian qua, khi các DNNN có thể đầu tư tự quyết thì chúng ta có Vinashin, có Ngân hàng Phát triển Nông nghiệp và Nông thôn và nhiều ví dụ khác nữa. Khi phân cấp cho địa phương thì thấy rõ vấn đề phân tán khu công nghiệp, ồ ạt thép, xi măng, phân tán cảng biển...
Trung ương đã tạo một không gian chính sách rộng rãi cho địa phương nhưng không đi kèm cải thiện năng lực điều hành, hay cải thiện năng lực tài chính, cải thiện về khả năng giám sát từ Trung ương, thì tức là ta đã cho họ một sân chơi quá lớn mà không kiểm soát được. Một đứa trẻ con được thả ra một sân chơi lớn mà lại không có bố mẹ giám sát, quản chặt thì nó sẽ bị ngã dễ dàng.
Xét cho cùng, doanh ngiệp Nhà nước hay địa phương vận hành, tìm kiếm nguồn lực cho chính mình phát triển thì cũng đều phải dựa trên nền tảng thể chế mà chính Trung ương thiết kế ra.
Chủ trương phân cấp vẫn là đúng. Ở đây, lỗi của Trung ương lớn nhất là tạo ra một không gian chính sách thông thoáng, lớn hơn mà lại không có chế tài kiểm soát.
Vừa đá bóng vừa thổi còi
Thưa ông, vậy có nhiều ý kiến về việc các địa phương lobby và tham nhũng chi phối các quyết định đầu tư, ông nghĩ sao?
TS Vũ Thành Tự Anh: Lobby thì chắc chắn là có, nhưng tham nhũng hay không thì tôi không biết. Trong câu chuyện làm quy hoạch, có một tình trạng là, nhiều khi các cơ quan làm quy hoạch đều muốn làm hoành tráng, càng hoành tráng càng tốt vì ăn phần trăm. Kinh phí làm quy hoạch là một tỷ lệ phần trăm nhất định của qui mô quy hoạch. Đâm ra, một dự án khu kinh tế ven biển không nhất thiết phải rộng vài chục ngàn ha, nhưng nó sẽ được vẽ như thế thì địa phương mới có nhiều tiền. Tương tự, sân golf hay các dự án khác cũng thế.
Chúng ta có 11 quy hoạch cơ sở hạ tầng, cái nào cũng hoành tráng cả, hàng chục tỷ USD, thậm chí cả trăm tỷ USD. Khi đã không có một sự điều phối thì dứt khoát, quy hoạch nào cũng sẽ lớn như thế.
Hiện nay, chức năng lập ra chính sách rồi lại quản lý việc thực thi chính sách đó tại các bộ ngành đang mâu thuẫn, hai chức năng chập lại một, rất không hợp lý. Khi quy hoạch có vấn đề thì phải có cơ quan nào đó điều phối, về lý thuyết thì đó là Chính phủ. Nhưng đến thời điểm này, toàn bộ các quy hoạch đó đều do Chính phủ soạn và thực hiện.
Giống như chuyện Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa là người đưa ra tiêu chuẩn trường Đại học lại vừa là người ký Quyết định thành lập trường Đại học. Rõ ràng, cơ chế cho phép các cơ quan vừa đá bóng, vừa thổi còi nên đã vấn đề giám sát cũng sẽ không khách quan. Cơ chế Chính phủ điều phối quy hoạch là chưa phát huy tác dụng.
Có ý kiến đề xuất cần thành lập riêng một Hội đồng về tái cấu trúc đầu tư. Quan điểm của ông về vấn đề này?
TS Vũ Thành Tự Anh: Tôi ủng hộ việc này. Chúng ta cần một cơ quan điều phối khách quan, không chịu áp lực bởi các nhóm chính trị, nhóm lợi ích, có sự đánh giá khoa học, thực tiễn để đưa ra ưu tiên đầu tư. Ví dụ, với thời gian như hiện nay, chiến lược phát triển chung cùa đất nước như thế nào, ngành ưu tiên nào, cơ chế ra sao.
Đó phải là một cơ quan ở tầm rất cao, được báo cáo trực tiếp tới người lãnh đạo cao nhất đất nước, được cung cấp dữ liệu cần thiết, được bảo vệ ra khỏi các tác động chính trị và các tác động của các nhóm lợi ích. Họ chỉ phục vụ vì một mục đích duy nhất là lợi ích cho nền kinh tế quốc dân, toàn dân. Nếu lập ra được một nhóm như vậy thì tôi rất ủng hộ

Results (English) 1:

Public investment: the more magnificent, and more roses When no independent coordination authority, not dominated by political factors and benefits the new local group had planned to do more raging colon, as good to eat. -Dr. Vu Into English Himself, the Fulbright economics teaching program to share.Looking back on the planning and investment in Vietnam, he had Himself into the Arms of the TS shares with the Vietnam Economic Forum, VietNamNet the downside in this story.Decentralized, but the authority of the Central Government still toSir, as regards the investment story less effective, spills, Ministry of planning and investment said that difficult because The manager didn't know what many in the mechanism have been decentralized. He has comments about this?Dr. Universe Into Himself: I can prove to the contrary as follows. In the matter of industrial investment, there is a regulation is, the poor will be central support 70 billion for building two industrial parks, with conditions, the first industrial zone if fill 60% of the province there are 70 billion industrial zone continue Monday.The problem is, the fill rate in Vietnam industrial zone is located on the register. In fact, the industrial zone can remain empty but on paper, have drawn many projects make rate zones filled up to 80-90%. Central Government can fully control, tracking is not central but do or don't do well. So the new industrial park grows up spills.Deep water sea port. The first master plan in October 2009 is 21 ports, to summer 2011 are 27 ports. But 6 ports that arise due to local decision. The planning that must be through Central allows local money and recently done. If that is not central, local, projects remained on paper only.The Ministry of planning and investment has 2 huge rights. The first is that any planning would also have to have the opinion of the Ministry of planning and investment, for example the planning of port transportation by the host but must have the reference comments of the Ministry of planning and investment, the second issue is the source of the money. Therefore, can not say that, so that The permission hierarchy does not capture.When decentralized, local advocacy, search every way please browse the project can because the motivation is plausible growth but the Central race has allowed them to do that project or not is the key problem. So many more errors in person?DR. Vu Into English Himself: I do not blame this only for Central. When one is having 2 places, one being decentralized to state-owned enterprises (SOE), the two are decentralized to local.The fact the last time, when the SOE can invest money then we have the Vinashin, has the Bank of agricultural development and rural and many other examples. When decentralized to local clearly matter dispersed industry, massively distributed, cement, steel, ports ...Central has created a widespread policy space for local but not come to improve the operating capacity, or improving financial capability, improved monitoring capabilities from Central, then we gave them a playground too large without control. A child was released a large playground that does not have a parent, close scrutiny it will fell ease.Experienced sales, local or state operators, search the resources for themselves, the developers also must be based on the institutional platform that designed the Central Administration.The decentralization policy is still right. Here, the Central's biggest error was to create a clear policy space, bigger but not your control.Just kick the ball just blew the whistleSir, so many comments about the local lobby and corruption govern investment decisions, you think?TS: the Self Into the Lobby, the Universe is definitely there, but the corruption or not, I don't know. In the story do the planning, have a condition is, when many agencies do all want to do planning, monumental as monumental as well as eat percent. The expense of doing the planning is a certain percentage of the planning. Stab, a coastal economic zone projects do not necessarily have to several tens of thousands of hectares, but it will be drawing so many new local money. Likewise, golf or other projects.We have 11 infrastructure planning, which also both monumental, tens of billions of DOLLARS, even hundreds of billions of dollars. When no coordination then decisively, planning would also be great.Hiện nay, chức năng lập ra chính sách rồi lại quản lý việc thực thi chính sách đó tại các bộ ngành đang mâu thuẫn, hai chức năng chập lại một, rất không hợp lý. Khi quy hoạch có vấn đề thì phải có cơ quan nào đó điều phối, về lý thuyết thì đó là Chính phủ. Nhưng đến thời điểm này, toàn bộ các quy hoạch đó đều do Chính phủ soạn và thực hiện.Giống như chuyện Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa là người đưa ra tiêu chuẩn trường Đại học lại vừa là người ký Quyết định thành lập trường Đại học. Rõ ràng, cơ chế cho phép các cơ quan vừa đá bóng, vừa thổi còi nên đã vấn đề giám sát cũng sẽ không khách quan. Cơ chế Chính phủ điều phối quy hoạch là chưa phát huy tác dụng.Có ý kiến đề xuất cần thành lập riêng một Hội đồng về tái cấu trúc đầu tư. Quan điểm của ông về vấn đề này?TS Vũ Thành Tự Anh: Tôi ủng hộ việc này. Chúng ta cần một cơ quan điều phối khách quan, không chịu áp lực bởi các nhóm chính trị, nhóm lợi ích, có sự đánh giá khoa học, thực tiễn để đưa ra ưu tiên đầu tư. Ví dụ, với thời gian như hiện nay, chiến lược phát triển chung cùa đất nước như thế nào, ngành ưu tiên nào, cơ chế ra sao.Đó phải là một cơ quan ở tầm rất cao, được báo cáo trực tiếp tới người lãnh đạo cao nhất đất nước, được cung cấp dữ liệu cần thiết, được bảo vệ ra khỏi các tác động chính trị và các tác động của các nhóm lợi ích. Họ chỉ phục vụ vì một mục đích duy nhất là lợi ích cho nền kinh tế quốc dân, toàn dân. Nếu lập ra được một nhóm như vậy thì tôi rất ủng hộ

Results (English) 2:

Public investment: The more grandiose, more commission
Without independent coordinating body, not subjected to political factors and benefits, these local groups are doing the planning type as monumental, possible to eat percent. - Dr. Vu Thanh Tu Anh, economic curriculum Fulbright share.
Looking back at the planning and investment in Vietnam, Dr. Vu Thanh Tu Anh had shared with Vietnam Economic Forum, the downside in newspaper VietNamNet this story.
Decentralization, but rights remain central to
Mister, related stories inefficient public investment, rampant, Ministry of Planning and Investment said that is difficult to control because the Ministry did not understand what many in body decentralized processing. He is your opinion on this?
Dr. Vu Thanh Tu Anh: I can prove the opposite as follows. In problem areas of industrial investment, a regulation is, the poor will be the Central Province supports 70 billion for the construction of two industrial zones, with conditions, the first industrial zone if filled to 60% the province was 70 billion made ​​to the industrial zone II.
The problem is that, the occupancy rate of industrial parks in Vietnam is located on the register. In fact, industrial parks can remain empty, but on paper, have drawn many projects made ​​in the rate of 80-90% occupancy. Central Government can fully control, central monitoring, but do not do or do not do well. So new industrial park grow rampant.
Deep sea port too. Planning first in 10/2009 of 21 ports to 27 ports summer 2011. But 6 arising port which must decide where locally. The planning that must go through the Central Government and the local funding for entry. If you want that the central local not decided then that project is still on paper only.
The Ministry of Planning and Investment has 2 very big right. Firstly, any plan would have to have the opinion of the investment plan, for example, port planning by the Ministry of Transport chair but they must get the reference of the Ministry of Planning and Investment, the second is money problems. So can not say that, because of decentralization and that the Ministry did not seize it.
When decentralization, local advocacy, sought project approval may ask for legitimate motive is race Central growth but have allowed them to do it or not the new project is an important issue. So many more errors in people?
Dr. Vu Thanh Tu Anh: I do not blame this central point. When we decentralize the 2 places, one is allocated to state enterprises (SOEs), two are assigned to the local level.
In fact the last time, when the SOEs can invest self-determination, we have Vinashin , with the Development Bank of Agriculture and Rural Affairs and many other examples. As for local decentralization is evident problem dispersed industrial zones, massive steel, cement, ports scattered ...
Central has created a broad policy space for local but not accompanied by improvements improve operating capacity, or improve the financial capacity, improve the ability to monitor from the Central Government, it means we've given them a big playground without control. One kid was released a large playing field that does not have parental supervision and management, it will be cut down easily.
After all, your enterprises or local state operation, searching for key resources its development also must be based on which the central institutional design.
The policy of decentralization is still correct. Here, the biggest fault of the central space is to create a clear policy, which does not have greater control sanctions.
Just kick the ball and referee
Sir, so many opinions about the localities lobbying and corruption dominate investment decisions, he think?
Dr. Vu Thanh Tu Anh: Lobby is certainly there, but corruption or not, I do not know. In the story as planned, there is a condition that, much as do the planning authorities want to make grandiose, monumental as possible as eating percent. Funds do planning is a certain percentage of the scale planned. Crashing out, a project of coastal economic zones is not necessarily a few thousand hectares wide, but it will be painted like the new local money. Similarly, golf courses or other projects as well.
We have 11 planned infrastructure, which is spectacular at all, tens of billions of dollars, even hundreds of billions of dollars. When no one is definitively coordination and planning would also match it.
Currently, the policy-making function and the management of the implementation of that policy in the sector are contradictory, two officials put together a performance, very unreasonable. When planning matter, there must be a certain agency coordination, in theory, it is the Government. But to this point, all of the plans that were prepared by the Government and implemented.
Like stories Ministry of Education and Training has launched the standard had university system to be a person who signed the Decision establishing the University. Clearly, the mechanism allowing both football bodies, and referee should have supervisory issues will not be objective. Government coordination mechanisms are not planning to take effect.
It is proposed to set up a separate restructuring the Council on investment. His views on this issue?
Dr. Vu Thanh Tu Anh: I support this. We need an objective coordinating body, not subject to pressure by political groups, interest groups, with the scientific assessment, practical to give investment priority. For example, the current time, the overall development strategy of the country, how certain priority sectors, the mechanism is.
It should be a very high altitude agencies, are reported directly to the people top leader of the country, provided the necessary data, is protected from the political impact and the impact of interest groups. They only serve for one sole purpose is the benefit to the national economy and people. If you set up such a group, I strongly support